Bệnh quai bị ở trẻ em thường xuất hiện vào đầu mùa xuân và mùa hè. Bệnh quai bị thường rất nhẹ nhưng nếu không điều trị bệnh quai bị sớm thì để lại hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Nặng thì trẻ sẽ bị viêm não, viêm màng não có thể dẫn đến vô sinh. Bệnh quai bị thường gặp ở cả người lớn và trẻ nhỏ. Bệnh quai bị do virus gây nên và khi tiếp xúc dễ bị lây lang qua tuyến nước bọt. [content_block id=1521 slug=post-16-tren]

Khi mắc bệnh quai bị bệnh nhân thường phát hiện 1-2 ngày. Sau đó bệnh nhân sẽ bị sốt cao trong 3-4 ngày tiếp theo. Và có những biểu hiện chảy nước bọt, má sưng to một bên hoặc có thể bi lan đều 2 bên má đều sưng. Cảm giác khó chịu, sưng đau khó nuốt nước bọt. Sau đó, trẻ bị khô miệng vì các tuyến nước bọt đã ngừng hoạt động. Bệnh thường tự khỏi sau 1 tuần đến 10 ngày. Sau đó, bệnh nhân được miễn dịch suốt đời.

Tìm hiểu về bệnh quai bị ở trẻ em

Theo bác sĩ phân tích cho rằng bệnh quai bị thường bắt nguồn do 1 trong 2 nguyên nhân chính đó là do siêu vi hoặc do virus Paramyxovirus. Bệnh thường xảy ra vào mùa đông xuân. Tại miền Nam, bệnh thường xuất hiện từ tháng 10 kéo dài đến tháng 6 năm sau và cao điểm từ tháng 12 đến tháng 3-4. Độ tuổi trẻ dễ mắc bệnh quai bị nhất là từ 3-5 tuổi lúc trẻ bắt đầu đi học khi tiếp xúc với môi trường nhà trẻ, mẫu giáo, tiểu học.
Với các trường hợp do siêu vi thì không cần phải đến bệnh viện điều trị, bệnh sẽ tự khỏi trong vòng 5 đến 7 ngày. Nếu trẻ có những biểu hiện sốt cao thì phải có biện pháp hạ sốt cho trẻ, có thể chườm nước ấm hoặc uống thuốc hạ sốt,…

Với những trường hợp quai bị do virus, trẻ có biểu hiện nôn mửa, nhức đầu,  sốt cao kèm theo bộ phận sinh dục sưng to thì  chúng tôi khuyên hãy đến bệnh viện điều trị gần nhất càng sớm càng tốt. Nếu không được điều trị sớm, bé có thể xảy ra một số biến chứng như viêm não – màng não, viêm tinh hoàn, viêm buồng trứng. Tình trạng viêm tinh hoàn có thể dẫn đến teo tinh hoàn và một số ít trong đó có khả năng dẫn đến vô sinh.[content_block id=1822 slug=codega]

Triệu chứng nhận biết bệnh quai bị ở trẻ em

Nếu trẻ bị nhiễm virus gây bệnh quai bị thì sẽ phải trải qua thời gian ủ bệnh kéo dài 18 đến 25 ngày,  ngày đầu trẻ yên lặng không bộc lộ dấu hiệu và triệu chứng gì.

Trước khi phát bệnh 2 ngày và sau khi viêm tuyến mang tai 9 ngày là thời gian có khả năng truyền bệnh. Tiếp đó, bước sang giai đoạn khởi phát bệnh với các triệu chứng như nôn mửa, nhức đầu kèm theo sốt 38-38,5 độ C.  Có thể có trước khi sưng tuyến nước bọt.

Biểu hiện rõ dễ nhận biết nhất là tuyến mang tai sưng to, dái tai bạnh ra ngoài, má phệ. Sờ không nóng, không đỏ, da bóng, ấn vào đau tăng.Thường tuyến ở một bên sưng lên nhiều ngày trước khi tuyến bên kia bị sưng, nhưng đôi khi bệnh chỉ ảnh hưởng đến 1 tuyến. Trường hợp sưng cả 2 bên tuyến mang tai sẽ tạo bộ mặt của bệnh nhân có hình dáng như quả lê. Bệnh nhân nhai, nuốt khó khăn. Sau 6-7 ngày, tuyến sưng giảm dần rồi trở lại bình thường.

Khi mang tai sưng to hơn  thì kèm những cơn đau đầu dữ dội hơn. Trẻ sẽ chán ăn và buồn nôn nhiều lần, có trường hợp trẻ sợ tiếp xúc với ánh sáng chói. Triệu chứng đau đầu thậm chí vẫn còn tiếp diễn sau khi các tuyến ở vùng mang tai đã hết sưng.

Các triệu chứng khi sang đến giai đoạn toàn phát sẽ hết đi trong vòng vài ngày. Người nhà trẻ chú ý, bệnh của trẻ còn có khả năng lây cho người khác cho tới khi hết hẳn sưng, tuy nhiên bệnh khi đó có thể lan sang tuyến nước bọt khác hoặc gây biến chứng đối với một số phủ tạng khác.

Đã có nhiều trường hợp bệnh nhân không nhận ra là mình mắc chứng bệnh quai bị vì không có biểu hiện triệu chứng gì.  Cũng có gặp những trường hợp bệnh nhân có triệu chứng viêm tinh hoàn (một biến chứng thường gặp ở một số bệnh nhân bị quai bị khi đã ở độ tuổi trẻ trưởng thành) nhưng tuyến nước bọt không hề sưng to. Triệu chứng sưng phồng thường sẽ suy giảm sau khoảng 5-10 ngày.

Biến chứng để lại khi trẻ bị bệnh quai bị

Nếu không phát hiện trẻ bị bệnh quai bị và không có sự can thiệp kịp thời bác sĩ thì trẻ dễ bị viêm não , viêm màng não . Trẻ có hiện tượng sốt cao, nhức đầu, ói mửa, nôn, đôi khi co giật.

Tỷ lệ trẻ bị viêm não chiếm tỉ lệ 0,5%0. Biến chứng này có thể xảy ra ở thời điểm tuyến nước bọt đang sưng viêm hoặc sau đó 2 – 3 tuần lễ. Ảnh hưởng đến hệ thần kinh sọ não (0,1%) nặng có thể gây điếc một bên hoặc cả 2 bên tai. Các biến chứng gây viêm thần kinh, viêm tủy, viêm nhiều rễ thần kinh có thể xảy ra nhưng rất hiếm gặp.

Nhiều trường có thể dẫn đến Biến chứng viêm tinh hoàn (ở trẻ tuổi dậy thì): biến chứng này thường gặp nhất. Biến chứng xảy ra sau 7-10 ngày viêm tuyến mang tai, trẻ thường đột nhiên sốt cao 40-41 độ C, nhức đầu dữ dội, lạnh run,  đau bụng, buồn nôn mửa, tinh hoàn sưng to. Tình trạng này kéo dài khoảng một tuần thì giảm. Tinh hoàn sưng to, đỏ, rất đau và kèm sốt cao, có thể teo, gây vô sinh nếu cả 2 tinh hoàn cùng bị. Viêm tinh hoàn chiếm tỉ lệ 2% số trường hợp quai bị.

Bệnh quai bị ở phụ nữ có thai: Những phụ nữ bị quai bị trong 3 tháng đầu của thai kỳ có thể gây sẩy thai hoặc sinh con dị dạng, trong 3 tháng cuối của thai kỳ có thể sinh non hoặc thai chết lưu. Biến chứng Viêm buồng trứng 4%: đau nặng vùng thượng vị, trong nước tiểu có đường, (cũng ở trẻ tuổi dậy thì): đau bụng một bên hoặc 2 bên gần vùng hố chậu.

Nhồi máu phổi: Là tình trạng một vùng phổi bị thiếu máu nuôi dưỡng, có thể tiến đến hoại tử mô phổi. Nhồi máu phổi là biến chứng có thể xảy ra sau viêm tinh hoàn do quai bị vì hậu quả của huyết khối từ tĩnh mạch tiền liệt tuyến. Biến chứng viêm tụy tạng cấp: thường ít gặp nhất, xuất hiện vào ngày thứ ba đến ngày thứ bảy sau khi viêm tuyến mang tai, người bệnh sốt cao, đau bụng, nôn, trụy mạch. Trẻ cần được nghỉ ngơi, uống thuốc hạ sốt, giảm đau là có thể hồi phục sau hai tuần.

Một số biến chứng khác: Viêm cơ tim, viêm tuyến lệ,  viêm phổi,  viêm tuyến giáp, viêm thần kinh thị giác (gây giảm thị lực tạm thời), viêm thanh khí phế quản, tác động đến chức năng gan, xuất huyết do giảm tiểu cầu. Vì viêm tuyến mang tai còn có thể gây ra do các virus khác (Coxackie, Influenza), do vi trùng (Staphylococcus aureus), do tắc ống dẫn tuyến nước bọt vì sỏi và viêm tinh hoàn còn có thể do lao, Leptospirose, lậu nên trong một số trường hợp khó chẩn đoán, bệnh nhân cần thực hiện một số xét nghiệm như: Phân lập virus từ máu dịch họng, dịch tiết từ ống Stenon, nước tiểu hay dịch não tủy. Các phản ứng huyết thanh học: Test ELISA, miễn dịch huỳnh quang, trung hoà bổ thể.

Cách điều trị bệnh quai bị ở trẻ em

Cho đến hiện nay, chưa có loại thuốc nào điều trị bệnh quai bị ở trẻ em nên ngoài việc đưa ngay trẻ đến cơ quan y tế để kiểm tra, cha mẹ cần lưu ý:

• Chế độ dinh dưỡng: không kiêng cữ, cần cho trẻ ăn uống đầy đủ, thông thường các bé bị quai bị sưng má đâu nên việc gây khó khăn cho việc nhai nuốt thức ăn đồ uống , cần phải chọn thức ăn mềm, dễ nuốt, nhiều chất dinh dưỡng để tăng sức đề kháng cho cơ thể.
• Cho trẻ một chế độ nghỉ ngơi hợp lý: không cho trẻ vận động nhiều, đặc biệt trong trường hợp trẻ sưng tinh hoàn thì trẻ cần được nghỉ ngơi tuyệt đối.
• Cho trẻ uống nhiều nước, có thể cho trẻ uống nước ngọt. Nếu trẻ sốt hoặc quá đau, có thể cho trẻ uống thuốc giảm sốt, cho uống paracetamol 30mg/kg thể trọng/ngày, chia 3 lần.
• Tránh gió lùa cho trẻ tốt nhất đừng nên đi ra ngoài lúc mưa gió, nên giữ trẻ trong nhà cho đến khi vùng sưng tấy có dấu hiệu giảm(thường nên giữ trẻ trong nhà ít nhất chín ngày). Trẻ mắc bệnh không cho đến trường, các khu vực vui chơi công cộng vì có thể lây bệnh cho những bạn khác.
• Vệ sinh răng miệng họng: Cho xúc miệng bằng nước muối hoặc pha oxy già. Ngoài ra các điều trị bệnh quai bị ở trẻ em bằng các phương pháp dân gian như dùng lá lốt, rau diếp cá, húng chanh có thể dùng 2-3 thứ cùng đun kỹ, cho ít muối, lọc cho xúc miệng hàng ngày nhiều lần. Nếu trẻ có dấu hiệu viêm não-màng não, viêm tụy… cần cho đi bệnh viện.
• Không nên tự ý bôi hoặc đắp, phun những loại thuốc dân gian ở tuyến mang tai đề phòng nhiễm độc.
• Khi có biến chứng viêm tinh hoàn bệnh nhân cần được nằm nghỉ, sử dụng dụng cụ đeo nâng bìu hoặc mặc quần “nhỏ” chật. Trường hợp đau nhiều có thể chườm túi đá, dùng các thuốc chống viêm. Khi có biến chứng viêm tụy tạng có thể dùng thuốc giảm đau, thuốc chống nôn…
• Nếu trẻ có những biểu hiện thì tốt nhất hãy cho trẻ đến gặp bác sĩ để điều trị là tốt nhất, không để trẻ ở nhà.

Cách Phòng tránh bệnh quai bị ở trẻ em

Bệnh quai bị có tính chất là lây lan nên để trẻ được cách ly tối thiểu 15 ngày kể từ ngày phát bệnh. Tránh cho trẻ tiếp xúc với bệnh nhân bị quai bị.

Điều trị bệnh quai bị ở trẻ em tốt nhất là cách phòng tránh đừng để tránh mắc quai bị bằng vắc xin. Các vắc xin quai bị đang được sử dụng là vắc xin sống giảm độc lực chỉ cần tiêm một mũi duy nhất vào dưới da. Hiện nay tổ chức y tế đã tích hợp 3 mũi tiêm trong 1 mũi.  Đó là phòng bệnh Sởi, quai bị, rubella. Loại vắc xin kết hợp này được cơ thể dung nạp tốt, có tác dụng gây miễn dịch chắc chắn và bền vững.

Vắc-xin không nên tiêm cho trẻ dưới 1 tuổi, và tiêm mũi nhắc lại khi trẻ được 4 tuổi. Tuy nhiên nếu trẻ sống trong môi trường dịch bệnh, có thể tiêm ngừa từ 9 tháng tuổi. Không tiêm trực tiếp cho mẹ đang mang thai hoặc bệnh nhân bị dị ứng với vắc xin. Hoặc những người đang dùng thuốc gây giảm miễn dịch như: corticoid, thuốc điều trị ung thư, người đang điều trị với tia phóng xạ… Tuy nhiên, không phải cứ chích ngừa là sẽ phòng được bệnh. Trên thực tế, việc chủng ngừa chỉ có thể phòng bệnh được khoảng 80% nên sau khi chích ngừa vẫn cần có ý thức phòng bệnh.

Vaccin phòng bệnh quai bị có tác dụng kích thích cho trẻ em sản sinh kháng thể kháng quai bị kháng thể đạt mức độ cao nhất sau khi tiêm chủng 6 – 7 tuần. Số lần tiêm: Nếu bắt đầu tiêm từ 9 tháng tuổi: tiêm 3 lần, lần 1 lúc 9 tháng tuổi, lần 2 sau lần 1 sáu tháng, lần 3 khi trẻ từ 4-12 tuổi. Nếu bắt đầu tiêm từ 12 tháng tuổi: tiêm 2 lần, lần 1 lúc 12 tháng tuổi lần 2 từ 4-12 tuổi. Tiêm chủng khẩn cấp được chỉ định cho trẻ từ 12 tháng tuổi, trẻ vị thành niên và người lớn nếu đã có tiếp xúc với bệnh nhân quai bị nhưng chưa có tiền sử mắc quai bị và chưa được tiêm chủng theo lịch phòng bệnh quai bị. Trong trường hợp không có chống chỉ định, vaccin cần được tiêm không muộn hơn 72 giờ kể từ khi có tiếp xúc với bệnh nhân.

Với những thông tin chia sẻ Cách điều trị bệnh quai bị ở trẻ em  trên hy vọng giúp ích cho bạn chăm sóc tốt cho trẻ bị quai bị. [content_block id=1523 slug=post-16-duoi]